ASML leverde onderdelen aan Chinees militair onderzoeksinstituut — opnieuw debat over exportcontrole

ASML China levering zorgde vorig jaar voor veel ophef toen de chipmachinefabrikant uit Veldhoven onderdelen verkocht aan een militair onderzoeksinstituut van China Electronics Technology Group Corporation (CETC). Het 24e Onderzoeksinstituut van CETC, gevestigd in Chongqing, is betrokken bij de productie van militaire chips die gebruikt kunnen worden in raketsystemen, drones en andere strategische toepassingen. Deze levering onderstreept opnieuw de complexe balans tussen commercieel belang, nationale veiligheid en internationale exportregels.

ASML China levering: wie is de Chinese klant?

Het 24e Onderzoeksinstituut is een dochterbedrijf van CETC, een van de grootste defensieconcerns in China. In eigen publicaties noemt het instituut zichzelf het enige nationale laboratorium voor militaire computerchips en werkte het mee aan strategische programma’s zoals het Chinese ruimtevaartprogramma Shenzhou en het ruimtestation Tiangong. Volgens Nieuwsuur betrof de levering een onderdeel dat gebruikt wordt om chipmachines af te stellen. Hoewel het om “oude” technologie gaat, kan deze nog steeds bijdragen aan militaire toepassingen.

Waarom ASML China levering opvallend is

De levering valt op omdat de Nederlandse overheid in 2023 expliciet waarschuwde voor het risico dat geavanceerde technologie uit Nederland gebruikt wordt voor militaire doeleinden in China, inclusief toepassingen die mogelijk mensenrechten schenden. Ondanks die waarschuwing vielen de geleverde onderdelen volgens ASML niet onder exportlicenties, omdat het ging om oudere, generieke onderdelen.

Toch toont ASML China levering dat zelfs verouderde technologie kan bijdragen aan strategische capaciteiten van militaire instituten. Dit roept vragen op over de reikwijdte en effectiviteit van de bestaande exportcontrole en het toezicht door de overheid.

Dual-use technologie bij ASML China levering

Technologie die ogenschijnlijk civiel is, kan in militaire toepassingen worden gebruikt. De geleverde onderdelen kunnen samen met andere technologieën bijdragen aan de productie van chips voor raketsystemen, drones en andere militaire hardware. Dit illustreert het probleem van dual-use technologie: wat op het eerste gezicht onschuldig lijkt, kan strategisch waardevol zijn voor defensieprogramma’s.

Regelgeving en toezicht

ASML benadrukt dat het zich strikt houdt aan alle geldende wet- en regelgeving. Het bedrijf stelt dat leveranciers niet kunnen inschatten of een Chinese klant onder een exportcontroleregime valt; dat is de verantwoordelijkheid van de overheid. Sinds 2023 gelden strengere regels voor de export van DUV- en EUV-machines. Voor de meest geavanceerde EUV-machines is export naar China al jarenlang verboden. Voor oudere onderdelen zoals in dit geval gold echter geen vergunningplicht.

Het incident toont aan dat bestaande regels nog steeds een grijs gebied bevatten. Oude of generieke onderdelen kunnen alsnog bijdragen aan militaire toepassingen, waardoor het toezicht en de handhaving complex blijven.

Gevolgen voor Nederland en China

ASML China levering benadrukt de politieke en economische uitdagingen voor Nederland. Enerzijds wil het land technologische bedrijven ondersteunen, banen behouden en internationaal concurrerend blijven. Anderzijds is er internationale druk, vooral vanuit de VS, om te voorkomen dat technologie in Chinese militaire handen valt.

Voor China laat deze levering zien dat toegang tot strategische technologieën mogelijk blijft, ondanks strengere exportregels. Voor beleidsmakers en maatschappelijke organisaties betekent dit dat meer transparantie, strengere handhaving en duidelijke definities van “gevoelige technologie” noodzakelijk zijn.

Laatste inzichten over ASML levering

De ASML China levering aan het 24e Onderzoeksinstituut van CETC laat zien dat zelfs oudere technologie risico’s kan opleveren wanneer het in militaire toepassingen wordt gebruikt. Terwijl exportregels aangescherpt worden, blijft het debat over dual-use technologie, nationale veiligheid en economische belangen relevant. Voor Nederland is dit een delicate balans tussen technologische innovatie, internationale verantwoordelijkheden en strategische veiligheid.

Gijzelnemer Corné H. eerder agressief in gevangenis Vught. Lees hier meer!