ASML blijft met ruime voorsprong grootste R&D-investeerder van Nederland, Philips op grote afstand tweede

ASML blijft met ruime voorsprong de grootste R&D-investeerder van Nederland. Dat blijkt uit een nieuwe ranglijst van TNO, Technisch Weekblad en VNO-NCW, die de vijftig grootste private investeerders in onderzoek en ontwikkeling in kaart brengt. De dominantie van ASML grootste R&D-investeerder van Nederland benadrukt zowel de kracht van de Nederlandse hightechsector als de kwetsbaarheid van een economie die leunt op een beperkt aantal grote spelers.

Volgens TNO-directeur Tjark Tjin-A-Tsoi verliest Nederland al jaren terrein als het gaat om innovatie. De R&D-uitgaven zijn niet alleen relatief laag, maar ook sterk geconcentreerd bij een klein aantal bedrijven. Door die afhankelijkheid komt de concurrentiekracht van Nederland onder druk te staan.

ASML grootste R&D-investeerder van Nederland: ruim 3 miljard in 2024

Met meer dan 3 miljard euro aan R&D-uitgaven in 2024 investeert ASML meer dan alle bedrijven op plek 2 tot en met 10 bij elkaar. Het chipmachinebedrijf uit Veldhoven richt zich onder meer op de doorontwikkeling van EUV- en High-NA-technologie, waarmee het wereldwijd een unieke positie heeft in de halfgeleiderindustrie.

Deze investeringen zijn essentieel om de groeiende vraag naar steeds kleinere en krachtigere chips bij te benen. Tegelijkertijd laten ze zien hoe afhankelijk Nederland is van één technologische grootmacht.

Philips, Booking.com en TomTom investeren fors, maar blijven ver achter

Hoewel andere Nederlandse bedrijven ook aanzienlijk investeren in onderzoek, blijven zij op grote afstand van ASML. Philips staat met 650 miljoen euro op de tweede plek. Booking.com volgt met 554 miljoen euro, terwijl TomTom (335 miljoen) en Shell (325 miljoen) de top vijf completeren.

Opvallend is dat de top drie goed is voor bijna een kwart van alle private R&D-investeringen in Nederland. Daarmee wordt duidelijk dat de breedte van de innovatiebasis beperkt is. Als één van deze bedrijven terugschakelt, heeft dat direct grote gevolgen voor het totale Nederlandse innovatievermogen.

VNO-NCW: investeringsklimaat moet dringend verbeteren na ASML grootste R&D-investeerder van Nederland

Volgens VNO-NCW-directeur Focco Vijselaar doet Nederland zichzelf tekort door een verslechterend investeringsklimaat. Bedrijven die afhankelijk zijn van een stabiele overheid, moderne infrastructuur en aantrekkelijke fiscale maatregelen komen steeds vaker knel te zitten. Vijselaar pleit daarom voor een stevig innovatiebeleid vanuit het nieuwe kabinet.

Deeptech-scaleups vormen lichtpunt binnen Nederlandse innovatie

Tegelijkertijd ziet TNO een positieve ontwikkeling: de opkomst van innovatieve deeptech-scaleups zoals Nearfield Instruments en LeydenJar. Deze bedrijven investeren vrijwel hun volledige R&D-budget in Nederland. Hoewel de bedragen nog relatief klein zijn, dragen zij in toenemende mate bij aan de technologische vernieuwing.

Deeptech-scaleups hebben doorgaans grote potentie, lange ontwikkeltijden en een hoge kapitaalbehoefte. Om deze bedrijven te laten doorgroeien naar internationaal niveau, is gericht beleid onmisbaar.

Innovatiekracht staat onder druk ondanks ASML’s koppositie

De ranglijst maakt duidelijk dat de innovatiekracht van Nederland sterk leunt op een beperkt aantal bedrijven, met ASML als onverwoestbare koploper. Om internationaal concurrerend te blijven, is een breder en robuuster R&D-ecosysteem noodzakelijk. Dat vraagt om een aantrekkelijker investeringsklimaat, betere ondersteuning voor scaleups en structurele stimulering van innovatie over de hele breedte.

PSV verrast Liverpool op Anfield en maakt grote indruk in Engelse media. Lees hier meer!